BAUXITE TÂY NGUYÊN (Kỳ I)- KHÔNG CHỈ LÀ THUA LỖ !

(Nhất Nam)- Cách đây hơn 10 năm. Cuộc tranh cãi về Dự án khai thác Bauxite Tây Nguyên của Việt Nam từng có một khởi đầu khá khoa học: Chính phủ VN từng mở nhiều hội thảo để tham vấn nhiều tổ chức, chuyên gia nước ngoài. Trong đó có thể kể đến nhiều gương mặt của nhiều nước: Nhật, Đức, Đan Mạch, Pháp, Liên Xô..

Cố đại tướng Võ Nguyên Giáp lúc sinh thời từng kiến nghị dừng các dự án Bauxite Tây Nguyên.

Trong đó đáng quan tâm nhất là Chương trình Hợp tác Xô - Việt của Tổ chức COMECON. Khi đó, COMECON từng khuyến cáo VN không nên khai thác Bauxite ở Tây Nguyện, họ đã chỉ ra rằng: Dùng tiền đầu tư cho cà phê, tiêu, điều... còn có lời hơn ! Sau vài năm tạm lắng, nhất là sau ý kiến của ông Nguyễn Tấn Dũng lúc đang còn là Phó thủ tướng rằng "không khai thác Bô-xít Tây Nguyên". Những tưởng Chính phủ VN đã lựa chọn được bài toán đúng sai. Không ngờ bất chấp các cảnh báo của các chuyên gia cả trong và ngoài nước, nhằm dọn đường cho khai thác Bauxite, kế hoạch tách, thành lập Tỉnh Đăk Nông ra đời, cùng với đó hàng loạt các quyết định để guồng máy của Dự án hàng chục tỷ dolar khởi động.

Tuyên bố trong thông cáo chung Việt - Trung của Tổng bí thư Nông Đức Mạnh năm 2008 là phát súng khởi động chính thức quyết định chặn con đường lui của Dự án khai thác Bauxite Tây Nguyên. Theo nhận xét của nhiều chuyên gia, đánh giá tình hình thực tế dễ dàng nhận ra Chính quyền VN đã đổi lấy gói cứu trợ 20 tỷ USD từ Trung Quốc để đối phó với cuộc khủng khoảng kinh tế đang trên đà xuống dốc với tốc độ siêu âm, bằng những dự án, hiệp định thương mại.. mà trong đó Dự án này là một trong những dự án chính.

Việc khởi động dự án khai thác Bauxite Tây Nguyên đã thổi bùng một phong trào phản đối trong giới trí thức, chuyên gia, doanh nhân giàu kinh nghiệm và am hiểu kinh tế, quân sự.v.v. Trang mạng Bauxite Việt Nam do nhóm nhân sĩ trí thức ra đời.

Nhiều phong trào phản đối Bauxite Tây Nguyên đươc phát động.

Để đối phó với sự phản đối này, các gương mặt công thần đình đám như Cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, Tường Lê Văn Cương, Tướng Đồng Sĩ Nguyên... lần lượt được "nghỉ hưu" hoàn toàn, rút khỏi những vai trò khả dĩ còn chút ảnh hưởng tới nhà nước. Một số nhân sĩ phản đối Dự án bị trấn áp bằng nhiều hình thức, điển hình là Viện IDS (trong đó có nhiều thành viên nhóm 72 trí thức hàng đầu VN) bị buộc giải thể vì "không thể hoạt động". Nhà giáo Đinh Đăng Định cùng một số người khác bị bắt và xử tù tội "Tuyên truyền chống phá nhà nước"... Sau mấy năm triển khai, nhà máy Alumin Tân Rai đã đi vào hoạt động năm 2013. Nhà máy Alumin Nhân Cơ đến nay vẫn đang còn xây dựng dang dở.

Thầy giáo Đinh Đăng Định bị kết án 6 năm tù sau khi ông công khai chỉ trích các dự án Bauxite.

Ngay chưa đầy 1 năm vận hành thương mại. Thực tế đã chứng minh: Mọi thông số báo cáo của Dự án khả thi đều sai! Trong đó cái sai nghiêm trọng nhất là tổng mức đầu tư đội lên hàng ngàn tỷ đồng, giá thành Alumine thô xuất khẩu thấp hơn dự kiến gần 50-80 USD/tấn.. Con số lỗ tính tại thời điểm này dự kiến lên tới hàng chục ngàn tỷ đồng chỉ trong 4-5 năm(!).

Kéo theo nó là hệ lụy hàng trăm ngàn hecta đất rừng của hai tỉnh Đăk Nông và Lâm Đồng "ăn theo" dự án bị triệt hạ trắng hoàn toàn. Việc hình thành Trung tâm hành chính Tỉnh Đăk Nông ở Gia Nghĩa xóa sổ hoàn toàn hàng ngàn hecta đồi thông vốn từng là cảm hứng cho một "Đà lạt thứ 2" của VN.!

Cuộc khủng khoảng kinh tế VN vẫn chưa tới điểm dừng. Món nợ khổng lồ từ khai thác Bauxite Tây Nguyên giờ đây người dân phải gánh. Trong đó có cả máu và nước mắt của người dân. Một thầy giáo Đinh Đăng Định đang trở thành chứng nhân đau đớn nhất khi sau cái án tù đày là cái án tử đang dần đếm từng ngày!

Dưới đây là những hình ảnh ghi lại được của nhà máy Nhân Cơ, sau khi được đầu tư 1000 tỷ đồng nay giống công trường bỏ hoang vì chỉ có vài nhóm công nhân lèo tèo với vài phương tiện cơ giới qua lại. Nhưng xung quanh nó hàng ngàn ha rừng đã thành đồi trọc, trong đó có nhiều trang trại, vườn cà phê của ai đó khá hoành tráng:

Đón đọc kỳ II: Nhà máy Nhân Cơ - Những dấu hiệu cái chết được báo trước.

Facebook Nhất Nam.